30.11.2025
Zaćma podtorebkowa tylna to specyficzny rodzaj katarakty, który może gwałtownie pogorszyć jakość widzenia, znacząco wpływając na codzienne funkcjonowanie. Przyczyny bywają złożone, a objawy, takie jak pogorszenie ostrości widzenia czy fotofobia, mogą pojawić się nagle i gwałtownie się rozwijać. Dowiedz się, jak rozpoznać zaćmę podtorebkową tylną i jakie są metody leczenia przypadłości.
Zaćma, znana również jako katarakta, to choroba polegająca na stopniowym mętnieniu naturalnej soczewki oka. W zdrowym oku soczewka jest idealnie przezroczysta, odpowiada za skupianie promieni świetlnych na siatkówce i umożliwia ostre widzenie. Gdy traci swoją przejrzystość, obraz staje się zamglony i niewyraźny. Zaćma podtorebkowa tylna (PSC – posterior subcapsular cataract) to szczególny typ choroby, w którym zmętnienia lokalizują się w tylnej części soczewki, tuż przed tylną torebką. Zmiany znajdują się więc bezpośrednio na drodze światła wpadającego do oka, w centralnej osi widzenia. Dlatego zaćma podtorebkowa tylna często daje bardzo uciążliwe objawy i charakteryzuje się znacznie szybszym postępem w porównaniu do innych typów choroby, takich jak np. zaćma jądrowa czy zaćma korowa. Pacjenci mogą zauważyć znaczące pogorszenie wzroku w ciągu zaledwie kilku miesięcy, co stanowi istotny sygnał do pilnej konsultacji okulistycznej.
Rozwój zaćmy podtorebkowej tylnej może być związany z wieloma czynnikami, które zaburzają metabolizm i strukturę soczewki. W przeciwieństwie do zaćmy starczej, która jest naturalnym elementem procesu starzenia, PSC często dotyka osoby młodsze i jest powiązana z konkretnymi schorzeniami lub ekspozycją na szkodliwe czynniki. Wśród głównych czynników ryzyka wymienia się przede wszystkim:
Znajomość czynników ryzyka zwiększa szansę na wdrożenie odpowiednich działań profilaktycznych, w tym regularnych badań oczu.
Symptomy zaćmy podtorebkowej tylnej pojawiają się nagle i na ogół są bardziej dokuczliwe niż w przypadku innych typów choroby, szczególnie ze względu na szybki progres. Centralne umiejscowienie zmętnień sprawia, że pacjenci doświadczają problemów, które znacząco utrudniają codzienne funkcjonowanie. Do najczęstszych objawów zaćmy podtorebkowej tylnej należą:
Warto pamiętać, że każde nagłe lub szybko postępujące pogorszenie widzenia jest sygnałem alarmowym, który powinien skłonić do natychmiastowej wizyty u okulisty.
Ustalenie przyczyn problemów ze wzrokiem i rozpoznanie zaćmy podtorebkowej tylnej, pozwala na podjęcie leczenia, odzyskanie sprawności wzrokowej i komfortu w codziennym życiu. Diagnostyka rozpoczyna się od szczegółowego wywiadu medycznego, a następnie przeprowadzane jest badanie okulistyczne, w tym ocena ostrości widzenia, badanie refrakcji i badanie w lampie szczelinowej. W przypadku zaćmy podtorebkowej tylnej widoczne są charakterystyczne, drobne, ziarniste zmętnienia zlokalizowane na tylnej powierzchni soczewki. Aby dokładnie ocenić rozległość zmian, konieczne jest zastosowanie kropli rozszerzających źrenicę (mydriatyków). Dodatkowo, zalecane jest również przeprowadzenie badania dna oka, głównie w celu wykluczenia innych schorzeń lub wykrycia ewentualnych zmian na siatkówce czy naczyniówce.
Nie istnieją leki, krople czy ćwiczenia, które mogłyby cofnąć lub zatrzymać rozwój schorzenia. Jedyne skuteczne leczenie zaćmy podtorebkowej tylnej opiera się na operacji oka. Leczenie zaćmy podtorebkowej tylnej, podobnie jak innych typów zaćmy, polega na chirurgicznym usunięciu zmętniałej soczewki i wszczepieniu sztucznej soczewki wewnątrzgałkowej. Najczęściej stosowaną metodą jest fakoemulsyfikacja, czyli rozbicie zmętniałej soczewki za pomocą ultradźwięków i jej usunięcie przez niewielkie nacięcie (mikrocięcie). Zabieg trwa około 15–30 minut, wykonywany jest w trybie ambulatoryjnym, w znieczuleniu miejscowym. Ze względu na to, że zaćma podtorebkowa tylna rozwija się stosunkowo szybko i często powoduje znaczne pogorszenie ostrości widzenia – szczególnie przy patrzeniu na jasne światło i w trakcie czytania – decyzja o zabiegu operacyjnym zapada zwykle wcześniej niż w przypadku zaćmy jądrowej czy korowej.
Po zabiegu należy ściśle przestrzegać zaleceń lekarza. Zwykle dotyczą one stosowania kropli, unikania wysiłku fizycznego i zgłaszania się na kontrole okulistyczne. Poprawa widzenia następuje najczęściej w ciągu kilku dni po operacji.
Odpowiedzi na najczęściej zadawane pytania dotyczące zaćmy podtorebkowej tylnej.
Rekonwalescencja jest zazwyczaj krótka. Najczęściej pacjent musi stosować zalecone krople do oczu, przez kilka tygodni unikać wysiłku fizycznego i chronić oko przed urazami. Poprawa widzenia jest odczuwalna niemal natychmiast, a pełna stabilizacja wzroku następuje po około 4-6 tygodniach.
Zaćma wrodzona może być szczególnie niebezpieczna, ponieważ rozwija się w okresie, gdy narząd wzroku intensywnie się kształtuje, co może prowadzić do trwałych zaburzeń widzenia. Zaćma nabyta, np. zaćma podtorebkowa tylna czy zaćma starcza, rozwija się zwykle stopniowo, ale również może znacznie pogorszyć jakość życia, jeśli nie zostanie usunięta.
Zaćma podtorebkowa tylna to rodzaj zmętnienia soczewki oka, które lokalizuje się tuż przed tylną torebką soczewki, czyli w miejscu najbardziej odpowiedzialnym za skupianie promieni świetlnych. Ten typ zaćmy często szybko pogarsza widzenie i powoduje dyskomfort (w tym słabe widzenie i ból oczu) w jasnym świetle.
Do głównych przyczyn zaćmy podtorebkowej tylnej należą m.in. promieniowanie ultrafioletowe, jonizujące, długotrwałe stosowanie steroidów, choroby przewlekłe, zaburzenia metaboliczne, poważna krótkowzroczność czy urazy oka (prowadzące także do tzw. zaćmy pourazowej).
Koszt operacji usunięcia zaćmy podtorebkowej tylnej zależy od kilku czynników, m.in. rodzaju soczewki wewnątrzgałkowej, zakresu świadczeń dodatkowych czy konkretnej kliniki.
Tylna torebka soczewki oka to cienka, przezroczysta błona, która otacza soczewkę i utrzymuje ją w odpowiednim położeniu. W przypadku operacji zaćmy pozostaje ona w oku i służy jako podpora dla wszczepianej soczewki sztucznej.
Obuoczna operacja zaćmy jest możliwa, ale zazwyczaj wykonuje się zabieg najpierw na jednym oku, a po jego wygojeniu – na drugim.
Zaćma kwalifikuje się do operacji, gdy pogorszenie ostrości wzroku utrudnia codzienne funkcjonowanie pacjenta. W przypadku zaćmy podtorebkowej tylnej operację często planuje się wcześniej ze względu na jej szybki wpływ na jakość widzenia.
